Poniżej przedstawiamy zasady pracy w Wielkiej Brytanii oraz inne ważne informacje mające zastosowanie w trakcie pobytu w Zjednoczonym Królestwie.
1. Uzyskanie Numeru Ubezpieczenia Społecznego (National Insurance Number)
2. Rejestracja w Home Office
3. Rejestracja w Brytyjskim Urzędzie Skarbowym (HM Revenue & Customs)
4. Założenie konta bankowego
5. Legalny pobyt w Wielkiej Brytanii
6. Prawo do opieki medycznej
7. Ubezpieczenie emerytalne (społeczne)
8. Prawa pracownicze
9. Warunki i czas pracy
10. Podatki
11. Rozwiązanie stosunku pracy
12. Status rezydenta w Wielkiej Brytanii
13. Mapa Wielkiej Brytanii
1. Uzyskanie Numeru Ubezpieczenia Społecznego
Pierwszą formalnością, jaką należy dopełnić po przyjeździe do Wielkiej Brytanii jest uzyskanie Numeru Ubezpieczenia Społecznego (National Insurance Number). Aby uzyskać numer ubezpieczeniowy należy zgłosić się do najbliższego urzędu pracy- Jobcentre Plus (sprawdź swój najbliższy urząd - najbliższy urząd ) do
Departamentu Pracy i Emerytur.
Po podaniu danych personalnych i adresowych zostanie wyznaczone spotkanie z urzędnikiem. Jeżeli na spotkaniu niezbędny jest tłumacz, należy zaznaczyć to podczas rozmowy z urzędnikiem. Na takie spotkanie należy wziąć ze sobą:
- dowód tożsamości – paszport, dowód osobisty
- dowód potwierdzający zatrudnienie – list od pracodawcy, dowody rozliczeń z pracodawcą – payslips, umowę o pracę, itp.;
- dowód potwierdzający zamieszkanie – umowa najmu, list od właściciela mieszkania, rachunki za prąd, gaz, itp.;
Na spotkanie należy przynieść jak najwięcej dokumentów potwierdzających, iż podane informacje są zgodne ze stanem faktycznym.
Dowód przyznania Numeru Ubezpieczenia Społecznego jest przysyłany po kilku tygodniach pocztą.
2. Rejestracja w Home Office
Od chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej obywatele polscy mogą podejmować pracę w Wielkiej Brytanii bez pozwolenia na pracę. Zatrudniając się na okres dłuższy niż miesiąc należy dokonać rejestracji w Programie Rejestracji Pracowników (WRS- Worker Registration Scheme) prowadzonym przez Home Office.
Taka rejestracja powinna nastąpić w ciągu pierwszego miesiąca od rozpoczęcia pracy, zaś niedopełnienie tego obowiązku skutkuje tym, że praca staje się nielegalna i istnieje możliwość jej utraty.
Rejestracji dokonuje się poprzez wysłanie listu zawierającego:
- wypełniony formularz WRS – dostępny na http://www.mojlondyn.pl/wrs.php
- potwierdzenie wpłaty 70 funtów- najlepiej jest to zrobić za pomocą przekazu pocztowego
- 2 zdjęcia legitymacyjne
- dowód tożsamości – paszport lub dowód osobisty
- kopie dowodu zatrudnienia lub list od pracodawcy
List należy wysłać na adres:
Worker Registration Team
Home Office
Walsall Road
Cannock
WS11 0W
Home Office po rozpatrzeniu wniosku odsyła na nasz angielski adres następujące dokumenty:
- kartę rejestracyjną z danymi personalnymi. Karta jest ważna tak długo jak długo jest się zarejestrowanym.
- zaświadczenie rejestracyjne – jest pozwoleniem na pracę u danego pracodawcy, który jest wpisany w formularzu rejestracyjnym. Zaświadczenie jest ważne do momentu ustania stosunku pracy u danego pracodawcy. Kopia zaświadczenia jest przesyłana do pracodawcy.
- wysłany przez nas dowód tożsamości
3. Rejestracja w Brytyjskim Urzędzie Skarbowym
Po przyjeździe należy zgłosić się do lokalnego Urzędu Podatkowego – HM Revenue & Customs. Tam należy dokonać zgłoszenia przyjazdu do Wielkiej Brytanii, za pomocą formularza P 86 - http://www.hmrc.gov.uk/cnr/p86.pdf
Złożenie powyższego formularza ustala, iż podatki będą płacone w Wielkiej Brytanii a nie w Polsce. Osoby przebywające w Zjednoczonym Królestwie krócej niż 6 miesięcy zapłacą podatki w Polsce, będą mogły jednak odzyskać część wpłaconych zaliczek do HM Revenue & Customs.
W chwili wyjazdu z Wielkiej Brytanii konieczne wypełnienie formularza P85 http://www.hmrc.gov.uk/cnr/p85.pdf.
Istotne formularze to także:
- P46 – wypełniają go osoby, które po raz pierwszy podejmują pracę w Wielkiej Brytanii
- P45 – po ustaniu stosunku pracy, wypełniany jest przez pracodawcę i należy go przedstawić w kolejnym miejscy pracy.
4. Założenie konta bankowego
Założenie konta bankowego jest często niezbędnym i zdecydowanie wskazanym działaniem ( rozliczenia z pracodawcą).
Aby założyć rachunek bankowy niezbędne jest:
- paszport i drugi dowód tożsamości – prawo jazdy, dowód osobisty
- rachunek np. za gaz lub prąd, będący potwierdzeniem miejsca zamieszkania
Różne banki mogą wymagać różnych dokumentów, jednakże te wymienione wyżej są najczęściej uznawane i założenie konta bankowego w chwili ich posiadanie nie powinno stanowić problemu.
Poniżej znajduje się lista największych banków w Wielkiej Brytanii:
5. Legalny pobyt w Wielkiej Brytanii
W Zjednoczonym Królestwie prawo stałego pobytu przysługuje każdemu kto:
- pracuje w Wielkiej Brytanii
- posiada środki finansowe, wystarczające do utrzymania się bez korzystania z funduszy publicznych
Osoby, które nie muszą rejestrować się w Home Office:
- pracujący legalnie w Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez okres 12 miesięcy (oznacza to, że dana osoba nie mogła pozostawać bez pracy przez okres dłuższy niż suma 30 dni w ciągu 12 miesięcy)
- prowadzący działalność gospodarczą
- zamieszkujący w Wielkiej Brytanii jako studenci studiów dziennych
- emeryci
- posiadający wystarczające środki utrzymania
Rodzina Polaka, który ma prawo przebywać w Wielkiej Brytanii może do niego dołączyć.
6. Prawo do opieki medycznej
Obywatele polscy pracujący w Wielkiej Brytanii mają prawo do bezpłatnej lub częściowo odpłatnej opieki medycznej. W momencie wyjazdu nie ma więc konieczności uzyskiwania dodatkowych zaświadczeń lub ubezpieczeń w Polsce. Należy zaznaczyć, iż prawo to przysługuje osobom zatrudnionym a nie poszukującym pracy.
Mając w planach wizytę u lekarza należy upewnić się, czy wykonuje on swoje usługi prywatnie czy pracuje dla Narodowej Służby Zdrowia (NHS - National Health Service).
Istnieje także możliwość dodatkowego ubezpieczenia się w kraju jak również za granicą. Osoby wyjeżdżające do Zjednoczonego Królestwa bez oferty pracy powinny uzyskać w Narodowym Funduszu Zdrowia - formularz E111 . Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia - http://www.nfz.gov.pl/ue/
Od 1 czerwca 2004 weszła w obieg Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Dzięki niej dostęp do świadczeń ochrony zdrowia w czasie przejściowego pobytu w innym kraju członkowskim stanie się uproszczony. Karta zastąpi papierowe druki E111, będące dotychczas dowodem ubezpieczenia zdrowotnego. Karta miała być stopniowo wprowadzana we wszystkich krajach członkowskich i od 1 stycznia 2006 całkowicie zastępuje druki.
7. Ubezpieczenie emerytalne (społeczne)
Polacy pracując w Wielkiej Brytanii podlegają ubezpieczeniu społecznemu, oznacza to, iż podlegają obowiązkowi odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne(emerytalne – odpowiednik ZUS).
Okres pracy w krajach Unii Europejskiej jest wliczany do stażu pracy, nie ma potrzeby odprowadzania dodatkowych (obok składek w Wielkiej Brytanii) składek do ZUS-u, aby zachować uprawnienia emerytalne.
W momencie osiągnięcia wieku emerytalnego - w sytuacji gdy odprowadzało się składki na ubezpieczenie emerytalne w dwóch krajach (np. w Polsce 35 lat, a w Wielkiej Brytanii 10) - uzyskuje się proporcjonalnie wypłatę świadczeń z obu krajów.
Kwestią, o której należy pamiętać, jest przyznanie praw emerytalnych. Zdarza się, iż nie następuje to automatycznie i konieczne jest wystąpienie do określonej instytucji ubezpieczeniowej o wypłatę emerytury. W Wielkiej Brytanii instytucja odpowiedzialną jest Department for Work and Pension
8. Prawa pracownicze
Polakom pracującym w Wielkiej Brytanii przysługują te same prawa pracownicze jak obywatelom angielskim. Najważniejsze z nich to:
- prawo do minimalnego wynagrodzenia (National Minimum Wage) – od 1 października 2005 wynagrodzenie to wynosi 5.05 ₤ za godzinę. Pracownikom pomiędzy 18 a 21 rokiem życia przysługuje pensja w wysokości 4.25£ na godzinę, natomiast mającym od 16 do 17 lat - 3.00£- DTI Employment Relations - National Minimum Wage
- prawo do płatnego urlopu – nabywane od pierwszego dnia pracy, okres urlopu to z reguły 4 tygodnie (około 20 dni roboczych). Pracownik musi poinformować swojego pracodawcę o planowanym urlopie w terminie wcześniej ustalonym przez strony. Jednakże jeśli takich ustaleń nie poczyniono, pracownik informuje pracodawcę o zamiarze skorzystania z urlopu nie później niż na czas dwukrotnie dłuższy niż planowany wypoczynek.
Podejmując pracę u pracodawcy brytyjskiego musimy pamiętać o tym, że w tym kraju umowa ustna jest honorowana na równych prawach co umowa zawarta na piśmie. Jeśli więc pracodawca nie zawrze kontraktu na piśmie, nie oznacza to, że jesteśmy zatrudnieni nielegalnie - po prostu obowiązuje nas gentlemen’s agreement (porozumienie dżentelmeńskie).
Pracodawca w ciągu 60 dni od daty zatrudnienia ma obowiązek przedstawienia pracownikowi na piśmie pełnej informacji o sposobie i warunkach zatrudnienia. Informacja taka powinna zawierać:
- dane osobowe pracodawcy i pracownika
- data rozpoczęcia zatrudnienia
- wysokość wynagrodzenia i częstotliwość jego wypłaty,
- godziny pracy,
- uprawnienia wynikające z urlopu wypoczynkowego i chorobowego,
- szczegóły dotyczące uzgodnień emerytalnych,
- okres wypowiedzenia,
- nazwę stanowiska pracy lub opis obowiązków pracownika,
- wskazanie na odpowiednie umowy zbiorowe
Zestaw informacji o prawach pracowniczych można też odnaleźć na stronie- http://www.dti.gov.uk/er/individual.htm
9. Warunki i czas pracy
Tydzień pracy wynosi przeciętnie 37,5 godzin. Pracownikom przysługuje 11 godzin nieprzerwanego wypoczynku w ciągu doby i jeden dzień wolny od pracy w tygodniu.
Powyższe regulacje nie obowiązują pracowników wykonujących swoje obowiązki na morzu, w powietrzu, pracowników kolei oraz robotników drogowych.
Nie istnieją żadne ograniczenia odnośnie nadgodzin jakie może przepracować pracownik.
Najbardziej aktualnym źródłem informacji jest strona brytyjskiego urzędu podatkowego –HM Revenue& Customs
10. Podatki
Praca w Wielkiej Brytanii wiąże się z płaceniem brytyjskich podatków. W większości przypadków pracodawca będzie potrącać zaliczki na podatek wraz ze składkami na ubezpieczenie społeczne. Wysokość potrąceń zależy od poziomu naszych dochodów i zasad rozliczenia.
W uproszczeniu można przyjąć, że potracenie wynosi około 20 % wynagrodzenia brutto. Dotyczy to większości przypadków zatrudnienia (employment), gdzie podatki płacone są według schematu PAYE (Pay As You Earn).
Najbardziej aktualnym źródłem informacji jest strona brytyjskiego urzędu podatkowego – HM Revenue& Customs
11. Rozwiązanie stosunku pracy
Rozwiązanie stosunku pracy następuje przy zachowaniu okresu wypowiedzenia.
Pracownika jak również pracodawcę obowiązują następujące okresy wypowiedzenia:
- jeśli pracownik był zatrudniony dłużej niż miesiąc, okres wypowiedzenia wynosi co najmniej tydzień,
- jeśli pracownik był zatrudniony dłużej niż dwa lata, okres wypowiedzenia wynosi co najmniej 2 tygodnie,
- za każdy dodatkowy przepracowany rok, pracownikowi przysługuje dodatkowy tydzień wypowiedzenia
Pracownik, który pracował dla danego pracodawcy przez nie mniej niż miesiąc, musi złożyć swoją rezygnację nie później niż tydzień przed odejściem z pracy. Nie dotyczy to pracowników zatrudnionych na czas określonych (tych okres wypowiedzenia nie obowiązuje.)
Jeśli pracownik został zatrudniony na miesiąc lub krócej, a pracuje trzy miesiące lub dłużej, przy zachowaniu okresu wypowiedzenia traktowany jest jak pracownik zatrudniony na stale.
Każdy pracownik, który został zwolniony po roku zatrudnienia, może zażądać podania przyczyn na piśmie lub ustnie swojego zwolnienia.
12. Status rezydenta w Wielkiej Brytanii
Osoby, które przebywają (pracują) w Zjednoczonym Królestwie dłużej niż przez pół roku mogą ubiegać się o status rezydenta podatkowego. Wówczas wszystkie podatki będą opłacane w Wielkiej Brytanii (jest to korzystne ze względu na niższe progi podatkowe)- HM Revenue & Customs
13. Mapa Wielkiej Brytanii
Kliknij tutaj, żeby otworzyć Mapę Wielkiej Brytanii i zdecydować jak będzie wyglądać Twój plan podróży po Wielkiej Brytanii… |
Zapisz się, żeby otrzymywać bezpłatny JOBS ALERT! 
O czym należy wiedzieć przed wyjazdem do UK. 
